Overzicht van 5G in Nederland met focus op gebruikte banden, toestel-compatibiliteit en consumentenrechten. Leer welke frequenties echt tellen, hoe je compatibiliteit checkt, wat te vermijden bij importtoestellen en hoe 5G-roaming en het herroepingsrecht werken.
Belangrijk om te weten bij 5G in Nederland is welke frequentiebanden echt gebruikt worden en of je toestel daarop werkt. Dit artikel legt uit welke 5G-banden in Nederland actief zijn, hoe je compatibiliteit controleert, wat veelgemaakte fouten zijn, hoe 5G-roaming werkt en welke rechten je hebt volgens ACM en EU-regels.
5G-frequentiebanden uitgelegd
In Nederland draait 5G op drie kernblokken waar landelijk spectrum voor is uitgegeven door de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI). De Autoriteit Consument & Markt (ACM) houdt toezicht op eerlijke communicatie over dekking en prestaties. Informatie over het beschikbare spectrum staat bij de RDI, consumentenregels en verwachtingen over dekking bij de ACM. Zie voor achtergrondinformatie rdi.nl en acm.nl.
- n28 (700 MHz): brede dekking en betere indoorontvangst
- n1 (2100 MHz): vaak via DSS gedeeld met 4G voor landelijke beschikbaarheid
- n78 (3,5 GHz): hoge capaciteit en snellere pieksnelheden in drukke gebieden
Millimetergolf 26 GHz (mmWave) wordt beperkt gebruikt voor pilots en lokale toepassingen, zoals campussen of industriegebieden met een lokale vergunning. Het is geen basis voor landelijke consumenten-dekking.
De exacte kanaalbreedtes en inzet verschillen per aanbieder. DSS (Dynamic Spectrum Sharing) op 2100 MHz betekent dat 4G en 5G dezelfde frequentie delen, waarbij de netwerkbelasting bepaalt hoe het wordt verdeeld. Nederlandse netwerken draaien 5G doorgaans als NSA (Non-Standalone) met 4G als anker; SA (Standalone) komt stap voor stap beschikbaar voor specifieke diensten. Het kan voorkomen dat bepaalde locaties tijdelijk alleen n28 of alleen n1 hebben, terwijl n78 vooral aan drukke plekken wordt toegevoegd.
Verschil tussen 700 MHz en 3,5 GHz 5G
700 MHz reikt ver, gaat goed door muren en levert stabiele basisdekking, inclusief buitengebieden en randen van dorpen. 3,5 GHz heeft korter bereik maar hoge capaciteit, geschikt voor stadscentra, stations, campussen en evenementlocaties waar veel gelijktijdig gebruik voorkomt. 2100 MHz zit ertussen: redelijke dekking, betere doorvoersnelheden dan 700 MHz, vaak via DSS om landelijk 5G-icoontjes te ondersteunen zonder aparte uitrol. In gebouwen levert 700 MHz meestal de meest consistente binnenhuisontvangst; 3,5 GHz werkt dan vooral dicht bij ramen of binnen small cells. Bij celranden schakelt verkeer soms terug naar 4G of een lagere 5G-band. In veel gevallen is dat onzichtbaar voor de gebruiker, maar de snelheid en capaciteit volgen wel de gekozen band.
Welke 5G-banden in Nederland
Over het algemeen volstaat ondersteuning voor n28 (700 MHz), n1 (2100 MHz) en n78 (3,5 GHz) voor de dagelijkse 5G-ervaring in Nederland. Deze drie vormen de ruggengraat voor landelijke dekking, indoor bereik en capaciteit in drukke gebieden. Aanbieders kunnen aanvullend 5G via DSS op andere 4G-banden activeren om de beschikbaarheid te verbreden, maar de toegevoegde waarde voor snelheid en capaciteit zit vooral in n78. Netwerkplanning varieert per aanbieder en per regio. Toestelprofielen met EU/EEA-configuratie ondersteunen deze banden doorgaans, waardoor 5G-banden en compatibiliteit in Nederland netjes op elkaar aansluiten. Waar n78 ontbreekt, is de gebruikservaring meer vergelijkbaar met ‘basis 5G’ op 700/2100 MHz; waar n78 goed aanwezig is, zijn hogere pieksnelheden en lagere wachttijden vaker haalbaar.
5G-compatibiliteit telefoon controleren
Het punt is: 5G in Nederland werkt alleen goed als je toestel de juiste bandprofielen en softwarestatus heeft. Dat begint bij het exacte model en eindigt bij actuele providerprofielen voor 5G, VoLTE en waar beschikbaar VoNR.
- Controleer het exacte modelnummer en de EU of EEA variant op de fabrikantensite
- Zoek expliciet naar n28 700 MHz, n1 2100 MHz en n78 3,5 GHz in de specificaties
- Bekijk of NSA wordt ondersteund en of SA in- of uitgeschakeld is na recente updates
- Update software en providerinstellingen voor 5G, VoLTE en indien beschikbaar VoNR
- Let op dual-sim of eSIM beperkingen die 5G op een simslot kunnen uitschakelen
- Controleer CE-markering en regionale bandprofielen bij importtoestellen
Binnen één modelnaam bestaan vaak varianten met andere modemchips of bandprofielen. Over het algemeen geldt: de EEA/EU-variant heeft de beste aansluiting op Nederlandse netwerken, inclusief n28 voor dekking binnenshuis en n78 voor capaciteit. Het kan voorkomen dat een importversie n78 of n28 mist of dat bepaalde banden softwarematig zijn uitgeschakeld voor een regio. Fabrikanten zetten bandprofielen soms later aan via firmware; lees dus de updatehistorie en de release notes.
Nederlandse netwerken werken veelal in NSA-modus; SA wordt gefaseerd geactiveerd. Een toestel kan SA technisch ondersteunen maar SA-profielen voor Nederland pas tonen na een providerupdate. Doorgaans verschijnt 5G pas consistent na een recente modemfirmware in combinatie met actuele “carrier settings”. Spraak loopt dan via VoLTE; VoNR is beperkt beschikbaar en vereist zowel netwerk- als toestelondersteuning.
Dual-sim en eSIM brengen praktische beperkingen mee. Sommige toestellen schakelen 5G uit op de tweede sim of laten slechts één sim tegelijk 5G gebruiken. Roaming op 5G is niet overal actief; in veel gevallen val je buiten Nederland terug op 4G, ook met een 5G-abonnement. Dit verschilt per aanbieder. Klaar.
CE-markering is vereist. Zonder CE kan het toestel niet aan EU-eisen voor radioapparatuur voldoen, en ontbreekt soms het juiste regionale bandprofiel. Informatie over spectrum en vergunningen staat bij de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur. Voor rechten bij non-conformiteit (product voldoet niet aan wat is afgesproken) biedt ConsuWijzer: wettelijke garantie houvast. Over transparantie van telecomaanbieders en dekkingseisen kun je terecht bij de ACM.
Waar let op bij 5G-toestel kopen
Let op bandondersteuning per regio, beschikbare updates, en belfunctionaliteit via 4G VoLTE wanneer 5G actief is. Controleer ook of de fabrikant 3,5 GHz n78 heeft ingeschakeld voor EU-modellen. Vermijd modellen die n28 missen, want dat beïnvloedt dekking binnenshuis.
5G-checklist voor overstappen
- n28, n1 en n78 aanwezig
- NSA actief en SA toekomstvast indien mogelijk
- Recente firmware met 5G-profielen voor Nederland
- Dual-sim beleid bekend en getest
- CE en EEA variant bevestigd
Veelgemaakte fouten 5G compatibiliteit
Consumenten zien vaak hetzelfde patroon: een 5G-icoon verschijnt, maar de ervaring verschilt sterk per locatie en toestelvariant. Compatibiliteit gaat niet alleen over of een telefoon “5G” zegt, maar of het juiste bandprofiel voor Nederland actief is en of het netwerk de juiste functies vrijgeeft. Frequenties tellen. In Nederland spelen met name n28 (700 MHz) voor bereik binnenshuis en landelijke dekking, n1 (2100 MHz) voor extra capaciteit en n78 (3,5 GHz) voor hoge pieksnelheden een rol. Informatie over frequentietoewijzing staat publiek bij de overheid, zoals bij de RDI en Rijksoverheid (zie: RDI, Rijksoverheid).
- Aannemen dat elk 5G-toestel alle EU-banden ondersteunt
- Verwarren van een 5G-icoon via DSS met gegarandeerd hogere snelheden
- Vergeten dat indoor dekking afhankelijk is van 700 MHz ondersteuning en gebouwtype
- Dual-sim gebruiken waardoor 5G op de tweede sim wordt uitgeschakeld
- Verwachten dat 5G-roaming overal beschikbaar is binnen de EU
Niet elk toestel dat in Europa wordt verkocht heeft dezelfde bandconfiguratie. Fabrikanten leveren varianten per regio; sommige importmodellen missen n28 of hebben een andere firmware met beperkte EU-profielen. Het kan voorkomen dat een band technisch aanwezig is, maar pas werkt na een regionale softwareprofiel of operatorconfiguratie. Dit verschilt per aanbieder. Klaar.
Het 5G-symbool op het scherm garandeert geen topsnelheid. Bij Dynamic Spectrum Sharing (DSS) delen 4G en 5G hetzelfde spectrum. De telefoon toont 5G, maar de werkelijke capaciteit hangt af van verdeling van middelen, netwerkbelasting en backhaul. Pieksnelheden vragen dedicated 5G-capaciteit en voldoende radio- en kernnetwerkresources.
In de praktijk verloopt spraak meestal via 4G VoLTE terwijl data via 5G loopt. Dat is normaal bij NSA. SA wordt stapsgewijs ingevoerd.
Binnenhuis speelt het gebouw een grote rol. Dikke muren, isolerend glas en staal verminderen het 3,5 GHz-signaal sterker dan 700 MHz. Toestellen zonder n28 halen vaker buitendekking maar verliezen snelheid of stabiliteit binnen. Nieuwbouw met HR-glas vraagt soms dichterbij gelegen sites of lagere frequenties voor consistente ervaring. Een 5G-icoon zegt dan weinig over haalbare doorvoersnelheid.
Dual-sim en eSIM leiden regelmatig tot onverwachte beperkingen. Veel telefoons ondersteunen 5G slechts op één simprofiel tegelijk. Bij gelijktijdig gebruik valt de tweede sim terug naar 4G of lager. Fabrikantspecifieke instellingen bepalen welke sim 5G krijgt en of 5G standby actief blijft bij twee lijnen. Dit is geen defect maar een ontwerpkeuze van het modem en de firmware.
5G-roaming is niet vanzelfsprekend. Toegang hangt af van roamingafspraken tussen aanbieders en de netwerkconfiguratie in het bezochte land. Binnen de EU gelden tariefregels voor “Roam Like at Home”, maar dat zegt niets over beschikbaarheid van 5G-radio of functies als SA en VoNR. Snelheids- of volumebeperkingen kunnen daarnaast uit het fair use beleid voortkomen; details volgen in het hoofdstuk over roaming.
Hoe DSS zich verhoudt tot echt 5G
Bij DSS deelt 5G spectrum met 4G. De beschikbaarheid is hoog, maar de snelheidswinst is beperkt. Voor merkbaar hogere capaciteit is 3,5 GHz n78 nodig, mits er dekking is. DSS is een uitrolstrategie voor brede 5G-bereikbaarheid zonder extra spectrum, maar het introduceert scheduler-overhead en houdt 4G-gebruikers in dezelfde band. Voor echte 5G-prestaties zijn dedicated 5G-blokken, voldoende site-dichtheid en moderne core-functies bepalend.
5G-roaming Nederland tips
Roam Like at Home regelt tarieven binnen de EU/EEA, maar 5G-toegang is geen automatisch recht. Het hangt af van roamingafspraken tussen je aanbieder en de buitenlandse netwerken, én van toestel- en bandondersteuning. Zoals eerder genoemd is 5G-roaming niet overal beschikbaar; soms krijg je alleen 4G. Over het algemeen werkt bellen tijdens roaming via VoLTE als je provider en toestel dit ondersteunen; zonder VoLTE val je terug op 3G/2G als dat netwerk lokaal nog aanstaat. Het kan voorkomen dat functies zoals wifi calling in het buitenland niet werken.
- EU Roam Like at Home geldt onder EU-regelgeving voor tarieven, maar 5G-toegang hangt af van roamingafspraken
- Controleer fair use beleid voor data, want snelheids- of volumebeperkingen kunnen gelden
- Activeer VoLTE voor stabiel bellen tijdens roaming, 5G voor data waar beschikbaar
De ACM ziet toe op transparantie over bundels, fair use en beperkingen. Aanbieders moeten duidelijk zijn over landenlijsten, netwerktoegang en technieken (zoals 5G, VoLTE). Buiten de EU gelden vaak andere voorwaarden; dat kan inhouden dat 5G niet wordt aangeboden of dat dataverbruik duurder is. Contracten verschillen per aanbieder.
Roamingprestaties worden mede bepaald door bandondersteuning van je toestel, de lokale frequenties en netwerkconfiguraties. Dual-sim kan invloed hebben: sommige profielen schakelen 5G uit op de tweede sim. De voorwaarden staan in het contract. Dus als 5G-roaming ontbreekt in een specifiek land, kan dat liggen aan ontbrekende afspraken of technische beperkingen aan de ontvangstkant.
Meer over EU-roamingrechten en fair use staat bij de Europese Unie: Jouw Europa – Roaming. Beleidsregels rond netneutraliteit vind je bij de toezichthouder: ACM – Netneutraliteit.
Consumentenrechten bij 5G
- Koop je op afstand dan heb je in de regel 14 dagen herroepingsrecht, conform EU-richtlijnen
- Netneutraliteit vereist gelijke behandeling van verkeer, uitzonderingen zijn strikt gereguleerd
- Wettelijke conformiteit en garantie blijven van toepassing op toestellen
Herroepingsrecht betekent dat je het abonnement of toestel binnen de termijn zonder opgave van reden kunt ontbinden, met terugbetaling volgens de wettelijke regels. Bij wettelijke conformiteit moet een toestel de eigenschappen hebben die voor normaal gebruik nodig zijn, inclusief de gespecificeerde 5G-ondersteuning. Bij gebreken heb je recht op kosteloos herstel of vervanging, of passende prijsvermindering.
Netneutraliteit houdt in dat providers verkeer gelijk behandelen; verkeersbeheer mag alleen onder strikte voorwaarden, bijvoorbeeld bij netwerkcongestie of veiligheid. Specifieke 5G-diensten met gegarandeerde kwaliteit mogen, maar niet als dat ten koste gaat van het open internet. Het kan voorkomen dat een aanbieder tijdelijk snelheidsbeperkingen toepast onder fair use; dat moet vooraf duidelijk zijn.
Wijzigt een aanbieder een contract eenzijdig met nadelige gevolgen, dan heb je doorgaans het recht om kosteloos op te zeggen. Bij misleidende claims over 5G-dekking, -snelheid of roaming kun je terecht voor informatie en melding via ConsuWijzer; de ACM kan handhaven. Bewaar documentatie: contract, productinformatie, dekkingskaarten en eventuele storingsmeldingen. Dat versnelt afhandeling van klachten.
5G Vergelijken Nederland
5G vergelijken in Nederland vraagt om een feitelijke aanpak: kijk naar netwerkbereik, bandondersteuning en toestelgeschiktheid. Beoordeel dekking op plekken waar je het meest bent, zoals thuis en werk, en neem binnenbereik mee. In de praktijk geeft ondersteuning van n78 (3,5 GHz) de hoogste capaciteit op drukke locaties, terwijl n28 (700 MHz) vooral voor landelijke reikwijdte en betere indoorpenetratie zorgt. Onafhankelijke vergelijking werkt alleen met actuele kaartdata, duidelijke toestelspecificaties en realistische verwachtingen over snelheid en stabiliteit.
De in Nederland relevante 5G-banden zijn kort samengevat: n28 (700 MHz) voor brede dekking en gebouwpenetratie, n1 (2100 MHz) en n3 (1800 MHz) vaak via DSS voor extra bereik, en n78 (3400–3800 MHz) voor capaciteit en pieksnelheden. mmWave (26 GHz, bijvoorbeeld n258) is niet landelijk commercieel uitgerold. Veel netwerken draaien nog op NSA (Non‑Standalone) waarbij 4G de ankerlaag is; SA (Standalone) komt gefaseerd beschikbaar en kan lagere latency en VoNR (bellen via 5G) mogelijk maken. Of je daar iets van merkt, hangt af van lokale cellen, backhaul en hoe druk het netwerk is. Dit verschilt per aanbieder.
Toestel-compatibiliteit staat of valt met bandondersteuning. Controleer in de technische specificaties of je telefoon n28, n78 én de relevante middenbanden (n1/n3) ondersteunt, en of SA/NSA worden vermeld. Het kan voorkomen dat geïmporteerde varianten andere bandprofielen hebben; modelnummers per regio verschillen. Oudere of budgettoestellen missen soms n78, waardoor je wel een 5G‑icoon ziet via DSS maar lagere pieksnelheden haalt. Ondersteuning voor 4×4 MIMO op n78 en carrier‑aggregatie met 4G beïnvloeden de praktijkprestaties merkbaar. Zonder duidelijke bandlijst is een toestel in veel gevallen minder toekomstvast voor 5G in Nederland.
Dekkingskaarten zijn voorspellingen en houden niet altijd rekening met gebouwmaterialen of verdiepingen. Meetervaringen kunnen per tijdstip verschillen; tijdens piekuren dalen snelheden en stijgt de latency. Buiten treden vaak hogere snelheden op dan diep binnen in woningen of kantoren.
Informatieverschaffing over dekking en beperkingen moet correct en duidelijk zijn. De Autoriteit Consument & Markt publiceert richtlijnen voor transparantie richting telecomklanten; zie ConsuWijzer – telecom. Voor feitelijke informatie over frequentiebeleid en toewijzing kun je terecht bij de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI): RDI – frequentiegebruik. Contracten verschillen per aanbieder. De voorwaarden staan in het contract.
Hoe 5G kiezen
- Kies wat voor jou zwaarder weegt: stabiele dekking binnenshuis of maximale capaciteit op drukke locaties zoals stations en stadskernen.
- Verifieer of je toestel de relevante Nederlandse banden ondersteunt (n28, n1/n3 via DSS, n78) en of SA/NSA aanwezig is.
- Neem je reispatroon mee: bekijk of 5G‑toegang en de gebruikte banden op je bestemmingen beschikbaar zijn en door jouw toestel worden ondersteund.
- Lees aanbiederinformatie kritisch, met aandacht voor eventuele snelheidsprofielen, fair use en technische voorwaarden die de 5G‑ervaring kunnen beperken.
Wie 5G probleemloos wil gebruiken in Nederland controleert de ondersteuning voor n28 700 MHz, n1 2100 MHz en n78 3,5 GHz. Let op toestelvariant en software, en verwacht niet overal dezelfde prestaties. Roaming binnen de EU betekent doorgaans geen extra kosten, maar 5G-toegang is afhankelijk van afspraken. Consumentenrechten blijven leidend bij aankopen op afstand en transparantie over netwerkprestaties.
