Wat is de opzegvergoeding bij energie, wanneer mag die worden berekend en welke rechten heb je volgens de ACM en ConsuWijzer. Deze gids biedt duidelijke uitleg, een checklist voor overstappen zonder boete en antwoorden op veelgestelde vragen.
Belangrijk om te weten bij een energiecontract is wanneer een opzegvergoeding mag worden gerekend en hoe die tot stand komt. Deze gids legt uit wat de opzegvergoeding energie inhoudt, wanneer je kosteloos kunt opzeggen, hoe leveranciers de vergoeding berekenen volgens de ACM, welke rechten je hebt zoals de 14 dagen bedenktijd, en hoe je overstapt zonder boete.
Opzegvergoeding energie uitgelegd
De opzegvergoeding is het bedrag dat een energieleverancier in rekening kan brengen als je een vast energiecontract met een afgesproken einddatum voortijdig beëindigt. Bij variabele of contracten voor onbepaalde tijd geldt dit niet; die kun je opzeggen met een gebruikelijke opzegtermijn. De kern blijft: alleen bij vroegtijdig stoppen met een vast contract kan een vergoeding spelen.
- Geldt bij vaste looptijd met vaste prijzen
- Niet van toepassing na het einde van de vaste looptijd
- Niet van toepassing bij variabele contracten
Wat telt als voortijdig beëindigen? Overstappen naar een andere leverancier terwijl de einddatum nog niet is bereikt, of het vaste contract stopzetten zonder geldige uitzondering. Verhuizen beëindigt het contract niet automatisch; doorgaans verhuist het contract mee, tenzij je expliciet opzegt.
Verschil tussen vaste en variabele energiecontracten
Een vast contract heeft vooraf vastgelegde tarieven en een vaste looptijd. Zeg je eerder op, dan kan de leverancier een opzegvergoeding vragen op basis van het financiële nadeel dat door jouw eerdere beëindiging ontstaat. Bij een variabel contract zijn tarieven en voorwaarden aanpasbaar. Je kunt daar opzeggen met inachtneming van de opzegtermijn (meestal 30 dagen) zonder opzegvergoeding. Dat onderscheid bepaalt of een vergoeding aan de orde is.
Na het aflopen van de vaste termijn verandert een vast contract vaak automatisch in een contract voor onbepaalde tijd. Dan is opzeggen mogelijk zonder opzegvergoeding, met de gebruikelijke opzegtermijn. Het moment van opzeggen ten opzichte van de contracteinddatum is dus bepalend. Het kan voorkomen dat leveranciers verschillende processen hanteren voor opzeggen, verhuizen en overstappen. Dit verschilt per aanbieder.
Leveranciers baseren de opzegvergoeding op hun werkelijke schade door de voortijdige beëindiging, zoals gemiste prijsafspraken over de resterende looptijd. De details staan in de contractvoorwaarden en in het aanbod dat je hebt geaccepteerd. In veel gevallen gaat het om een vergoeding die samenhangt met de resterende duur en de afgesproken tarieven. Contractstukken en orderbevestigingen geven aan of je een vaste of variabele overeenkomst hebt, wat de einddatum is en welke opzegtermijn geldt. Over het algemeen vind je die gegevens ook terug in het klantportaal of de welkomstmail.
De regels over de opzegvergoeding energie volgen uit consumentenrecht en de toezichtkaders van de ACM. Feiten en rechten zijn uitgewerkt op ConsuWijzer (ACM) en in de consumenteninformatie van de ACM zelf: acm.nl/energie/consumenten. Daar staat ook hoe een leverancier zijn nadeel moet onderbouwen en welke informatie jij vooraf hoort te krijgen.
Samengevat voor deze begripsbepaling: bij een vast contract kan een opzegvergoeding spelen als je voor de einddatum vertrekt; bij variabel of na afloop van de vaste termijn niet. De opzegtermijn blijft wél van kracht, ongeacht het contracttype. De voorwaarden staan in het contract. Zo is helder wanneer de opzegvergoeding wel of niet in beeld komt en wanneer alleen de reguliere opzegtermijn geldt.
Rechten bij voortijdig beëindigen energiecontract
Een opzegvergoeding energie mag volgens de ACM alleen worden gerekend bij vroegtijdig opzeggen van een vast contract met een looptijd. De vergoeding moet beperkt blijven tot het werkelijke financiële nadeel van de leverancier; extra boetes of opslagen horen daar niet bij. De kernrechten en uitzonderingen zijn helder vastgelegd in consumentenregels van de ACM en ConsuWijzer.
Belangrijke uitzonderingen:
- Nadelige wijziging van voorwaarden: bij een materiële, nadelige wijziging heb je het recht kosteloos te beëindigen voordat de wijziging ingaat.
- Einde looptijd: na de einddatum mag geen opzegvergoeding worden gerekend.
- Variabel of onbepaalde tijd: opzegbaar zonder vergoeding met gebruikelijke opzegtermijn.
Zoals eerder genoemd gaat het om beëindigen vóór de contractuele einddatum. Het moment van opzeggen en de echte einddatum bepalen of sprake is van voortijdig opzeggen. Is er geen aantoonbaar nadeel voor de leverancier, dan hoort de vergoeding op nul uit te komen. Je mag een begrijpelijke onderbouwing van de berekening verwachten.
Verhuizen verandert dit niet automatisch. Een vast contract kun je meeverhuizen. Kies je ervoor om het contract te beëindigen terwijl de looptijd doorloopt, dan kan een opzegvergoeding van toepassing zijn. Het kan voorkomen dat een leverancier jouw product niet kan leveren op het nieuwe adres; dan is kosteloos beëindigen verdedigbaar. Contracten verschillen per aanbieder. Leg de verhuisdatum, overdracht van meterstanden en eventuele productwijziging vast in de bevestiging.
Bij een nadelige wijziging geldt: eerst informeren, dan pas wijzigen. Een leverancier moet tijdig en duidelijk melden welke voorwaarde verandert, per wanneer en wat dit voor jouw contract betekent. Gaat het om een wezenlijke verslechtering (bijvoorbeeld het schrappen van een afgesproken korting of een nieuwe vaste kostenpost), dan mag je tot de ingangsdatum kosteloos opzeggen. Niet elke aanpassing is materieel; kleine redactionele of wettelijke aanpassingen vallen er meestal niet onder. De voorwaarden staan in het contract en in de wijzigingsbrief of e-mail.
14 Dagen bedenktijd energie overstap
Bij een overeenkomst op afstand of aan de deur geldt een bedenktijd van 14 dagen op basis van EU-consumentenrecht. Zeg je binnen die periode op, dan is er geen opzegvergoeding. Start de levering binnen de bedenktijd op jouw uitdrukkelijk verzoek, dan mag de leverancier alleen de al geleverde energie in rekening brengen, geen contractbreukvergoeding. Meer informatie over herroepingsrecht staat bij de Rijksoverheid: bedenktijd bij koop op afstand.
Over het algemeen geldt bij variabele of onbepaalde tijd: opzeggen kan met inachtneming van de gebruikelijke termijn, zonder opzegvergoeding. Bij vaste looptijdcontracten is de einddatum leidend. Bewaar bevestigingen van opzegging of overstap en controleer of de leverancier de juiste einddatum toepast. Officiële uitleg over rechten en plichten vind je bij de ACM en ConsuWijzer: ACM – consumenten en energie en ConsuWijzer energie.
Hoe wordt de opzegvergoeding berekend
De ACM bepaalt dat een opzegvergoeding nooit hoger mag zijn dan het werkelijke financiële nadeel van de leverancier. Dat nadeel gaat over de energielevering zelf en niet over belastingen of netwerkkosten. Leveranciers onderbouwen dit met een methode die aansluit bij hun inkoop- of afdekkingsstrategie. Over het algemeen rekenen zij per product (stroom en gas) en per resterende contractmaand, op basis van jouw verwachte verbruik. De kern: welke volumes zijn nog ingekocht of gehedged voor jouw contract, en wat is het verschil tussen jouw tarief en de actuele markt- of afdekkingsprijzen voor diezelfde periode.
- Resterende looptijd van je contract
- Verwacht restantverbruik op basis van je verbruiksprofiel
- Verschil tussen jouw contracttarief en actuele inkoop- of afdekkingsprijzen
Is de marktprijs lager dan jouw vaste tarief en beëindig je vroegtijdig, dan kan er voor de leverancier een nadeel ontstaan. Ligt de marktprijs hoger dan jouw tarief, dan is er doorgaans geen financieel nadeel en hoort een vergoeding achterwege te blijven. De leverancier moet dit met data kunnen onderbouwen en mag geen opslag rekenen bovenop het werkelijke nadeel.
Wat telt wel en niet mee? Meestal gaat het uitsluitend om de leveringskosten energie (kale stroom en gas). Belastingen, heffingen en netbeheerkosten vallen buiten de berekening. Ook aparte administratie- of “behandelkosten” horen er niet in thuis. Het restantverbruik wordt vaak bepaald aan de hand van je historische jaarverbruik en een standaard verbruiksprofiel dat de seizoensverdeling weergeeft. Bij elektriciteit kan de berekening apart voor normaal- en daltarief plaatsvinden als je contract dat onderscheid maakt. Voor gas wordt vooral naar de wintermaanden gekeken, omdat daar het meeste volume valt.
Transparantie is verplicht: je hebt recht op een begrijpelijke onderbouwing met periode, volumes, prijzen en rekenstappen. Vraag zo nodig om specificatie per product en per maand. Controleer of de gehanteerde opzegdatum overeenkomt met het moment waarop de levering daadwerkelijk stopt, en of de einddatum van je vaste contract correct is verwerkt. Let erop dat vaste kosten niet dubbel zijn meegenomen en dat de leverancier geen volumes rekent ná de contracteinde-periode. Officiële uitleg over de regels staat bij de ACM en ConsuWijzer: ACM – Energiecontracten en ConsuWijzer – Energie.
Waar let op bij opzegvergoeding energie
- Vraag om een gespecificeerde berekening met data en volumes
- Controleer of de einddatum en opzegdatum correct zijn toegepast
- Check of er geen extra administratiekosten zijn toegevoegd die niet mogen
- Bewaar bevestigingen en contractvoorwaarden voor bewijs
Energiecontract opzeggen zonder boete
Een opzegvergoeding energie ontstaat bij het voortijdig beëindigen van een vast contract. Voorkom kosten door je overstapdatum strak te koppelen aan de einddatum van je huidige overeenkomst. Vraag je nieuwe leverancier de leveringsstart pas na die einddatum te zetten en laat dit bevestigen. Bij een variabel contract kun je meestal met een opzegtermijn van één maand kosteloos vertrekken.
Plan je overstap enkele weken vóór de einddatum. Leveranciers hebben administratieve tijd nodig om de switch in te dienen bij je netbeheerder. Start de nieuwe levering te vroeg, dan kan je huidige leverancier een vergoeding in rekening brengen omdat het contract nog liep. Contracten verschillen per aanbieder. De voorwaarden staan in het contract.
Controleer je gegevens vóór je aanmelding: einddatum, EAN-codes en corresponderende adresgegevens. Leg je meterstanden vast op de laatste dag van levering (bij een slimme meter gebeurt de slotopname doorgaans automatisch). Bewaar de schriftelijke bevestiging van je nieuwe leverancier met de afgesproken startdatum en de bevestiging van beëindiging van je huidige leverancier. Klopt de datum niet, vraag direct correctie; een te vroege beëindiging hoort dan te worden teruggedraaid.
Twijfel je of je nog vastzit? Vraag je huidige leverancier om de einddatum en, indien relevant, om een indicatieve opzegvergoeding. Die indicatie moet aansluiten bij de ACM-regels over werkelijk financieel nadeel, maar is pas definitief bij daadwerkelijke opzegging. Extra “administratiekosten” die niet in de voorwaarden staan, zijn niet toegestaan. Een nieuwe leverancier mag de overstap wel regelen, maar niet eerder beëindigen dan jij hebt opgegeven.
Er geldt bedenktijd van 14 dagen bij contracten die je op afstand of aan de deur sluit. Herroep je binnen die termijn, dan vervalt de nieuwe overeenkomst en loopt je oude contract door. Heb je verzocht om levering te starten binnen de bedenktijd, dan kunnen kosten voor verbruikte energie worden doorbelast, maar dit is geen opzegvergoeding. Zie voor rechten bij herroeping de Rijksoverheid en ACM/ConsuWijzer.
Opzegvergoeding energie checklist
- Check je contracttype en einddatum
- Leg je verbruiksgegevens vast
- Vraag bij twijfel een indicatie van de vergoeding vooraf
- Gebruik de bedenktijd zorgvuldig bij een nieuwe aanmelding
- Bewaar alle schriftelijke bevestigingen
Zoals eerder genoemd kun je bij een aangekondigde nadelige wijziging van voorwaarden of tarieven kosteloos opzeggen; de leverancier moet dit tijdig en duidelijk communiceren. In de praktijk voorkomt strak plannen veel gedoe: einddatum bekend, overstapdatum erna, bevestigingen bewaren. Onafhankelijke vergelijkingsdiensten helpen je contractvoorwaarden, opzegtermijnen en rechten naast elkaar te zetten zonder voorkeur voor een aanbieder. Voor rechten en toezicht: ACM/ConsuWijzer geeft uitleg over overstappen en opzegvergoedingen via ConsuWijzer – Overstappen energie. Informatie over herroeping staat bij de Rijksoverheid: Herroepingsrecht bij koop op afstand. Opzegvergoeding energie uitgelegd in Nederland blijft daarmee concreet: voorkom voortijdige beëindiging, laat datums vastleggen en gebruik je wettelijke rechten waar nodig.
Energiecontract vergelijken Nederland
Bij het vergelijken kijk je niet alleen naar tarieven, maar ook naar contractvorm, opzegtermijnen en voorwaarden bij tussentijds opzeggen. Contracten verschillen per aanbieder. Het punt is: de opzegvergoeding energie uitgelegd in Nederland komt neer op een vergoeding die een leverancier mag vragen bij voortijdig beëindigen van een vast contract, mits onderbouwd volgens de ACM-regels. De aanbieder moet helder communiceren over de opzegvergoeding en de gehanteerde berekeningsmethode conform ACM in het contract en de productinformatie.
Over het algemeen geldt: bij een variabel of onbepaald contract is er geen opzegvergoeding; wel kan een opzegtermijn van een maand spelen. Bij een vast contract kan bij tussentijds opzeggen een vergoeding volgen. De ACM vereist dat de vergoeding redelijk is en gebaseerd op aantoonbare kosten, zoals het prijsverschil tussen de afgesproken tarieven en actuele inkoopprijzen voor de resterende contractperiode en verwachte verbruikshoeveelheid. De berekening hoort aan te sluiten op je verbruiksprofiel en de resterende looptijd. Leveranciers moeten de onderbouwing en gebruikte prijsbronnen kunnen overleggen; een kale som zonder toelichting volstaat niet.
Kijk bij het vergelijken of de aanbieder een duidelijke opzegbepaling heeft, inclusief rekenwijze (moment van peiling, gebruikte forwardprijzen, verrekening per product gas/elektra). Controleer ook of het contract vermeldt wat er gebeurt bij verhuizen (meenemen of beëindigen) en hoe de opzegtermijn wordt geteld (kalendermaand of 30 dagen). In de praktijk scheelt transparante productdocumentatie latere discussie. Dit verschilt per aanbieder. Klaar.
Een wettelijke bedenktijd van 14 dagen geldt bij aanmelding op afstand of aan de deur. Tussentijds opzeggen binnen die termijn is kosteloos, tenzij je expliciet om directe levering hebt gevraagd; dan kunnen verbruik en aansluitkosten wel worden afgerekend. Vraag bij twijfel om een schriftelijke bevestiging van de annulering en de eventuele kostenposten die nog volgen.
Veelgemaakte fouten opzegvergoeding energie
- Te vroeg overstappen bij een nog lopend vast contract
- Geen gebruikmaken van de bedenktijd bij aanmelding
- Geen bewijs vragen van de berekening
- Aannemen dat verhuizen automatisch boetevrij is
Heb je een geschil over de hoogte of toelaatbaarheid van de vergoeding, dien eerst een klacht in bij de leverancier. Kom je er niet uit en is de aanbieder aangesloten, leg de zaak voor aan de Geschillencommissie Energie. Melden bij ConsuWijzer helpt de ACM toezicht houden.
Voor rechten en regels rond energiecontracten en opzegvergoedingen: zie ACM ConsuWijzer via acm.nl/consumenten en de Geschillencommissie Energie op degeschillencommissie.nl. Wil je exacte wettelijke kaders raadplegen, bekijk dan de informatie over energie en consumentenrecht op consuwijzer.nl/energie.
Let ten slotte op praktische documenten bij de vergelijking: contractvoorwaarden, productkaart en een voorbeeldberekening van de opzegvergoeding. Een aanbieder die de ACM-methode correct toepast, kan per product (gas en elektriciteit) afzonderlijk rekenen en vermeldt datum en prijsbron van de peiling. Dat is geen detail, maar bepaalt het eindbedrag dat je mogelijk betaalt bij tussentijds opzeggen.
Over het algemeen geldt een opzegvergoeding alleen bij vroegtijdig beëindigen van een vast energiecontract. De vergoeding mag niet hoger zijn dan het werkelijke financiële nadeel van de leverancier en moet inzichtelijk worden onderbouwd. Met goede timing, gebruik van de bedenktijd en een duidelijke overstapdatum voorkom je kosten. Blijft er discussie, schakel de Geschillencommissie in en meld bij ConsuWijzer.
