Heldere uitleg over eigen risico in Nederland. Lees het verschil tussen eigen risico, excess en deductible, hoe het werkt bij zorg en schade, welke rechten je hebt en hoe je polissen objectief vergelijkt zonder verrassingen in de kleine lettertjes.
Bij het kiezen van een verzekering is het begrip eigen risico cruciaal. In Nederland kom je ook de Engelse termen excess en deductible tegen, vooral bij internationale polissen. Dit artikel legt de verschillen helder uit, beschrijft hoe eigen risico werkt bij zorg- en schadeverzekeringen, benoemt je rechten en geeft een praktische checklist om polisvoorwaarden objectief te vergelijken.
Wat eigen risico, excess en deductible precies betekenen
Eigen risico is het deel van de schade of zorgkosten dat je zelf betaalt volgens je polis. Het verlaagt de uitkering van de verzekeraar of werkt als drempel die eerst gehaald moet worden, per gebeurtenis of per jaar. Contracten verschillen per aanbieder. De voorwaarden staan in het contract.
De Engelse termen excess en deductible betekenen over het algemeen hetzelfde als eigen risico en komen vaak voor in Engelstalige of internationale polisvoorwaarden. Let op of het een verplicht bedrag betreft (vastgelegd door wet of polis) of een vrijwillig gekozen deel dat je premie beïnvloedt. Het kan per claim of per periode gelden; dat maakt een groot verschil in hoe vaak je betaalt.
Verwar eigen risico niet met een eigen bijdrage. Een eigen bijdrage is een wettelijk of contractueel bedrag dat je altijd zelf betaalt voor een specifieke prestatie of product, los van de vraag of je het eigen risico al hebt voldaan. Dit komt voor bij bepaalde hulpmiddelen, geneesmiddelen of bijvoorbeeld kraamzorg.
Eigen Risico Uitgelegd
In polisvoorwaarden zie je varianten:
Een vast bedrag per schade: je betaalt bijvoorbeeld de eerste 150 euro van iedere schade en de verzekeraar vergoedt de rest. Een percentage van de schade: je draagt bijvoorbeeld 10% van het schadebedrag, soms met een minimum of maximum. Een drempelvariant (franchise): schade onder de drempel wordt niet vergoed; daarboven wordt de volledige schade vergoed. Er bestaan ook combinaties, zoals een vast bedrag plus een percentage boven een bepaalde grens. Het punt is: de exacte definitie staat in het IPID (Europese productinformatie) en in je polis. Zie voor toelichting op het IPID het toezichtskader van de AFM: afm.nl.
Bij Nederlandse zorgverzekeringen wordt “eigen risico” als jaarbedrag gebruikt; bij schadeverzekeringen is het doorgaans per gebeurtenis geregeld. Verdere uitwerking volgt in het volgende hoofdstuk.
Verschil Tussen Eigen Risico En Deductible
Deductible is gangbaar in Amerikaanse documentatie; excess in Britse. In beide gevallen gaat het om jouw eigen aandeel in de schade of kosten. Het verschil zit niet in de term, maar in de toepassing: per claim of per periode, vast bedrag of percentage, met of zonder uitzonderingen per dekkingsonderdeel. Internationale polissen kunnen afwijkende definities of rekenmethoden hanteren; dat staat in de policy wording en het IPID. Bij Nederlandse zorg en schade blijven de wettelijke kaders leidend; informatie over het wettelijke zorg-eigen-risico staat bij de Rijksoverheid: rijksoverheid.nl.
Excess Betekenis Verzekering
Bij excess wordt het genoemde bedrag meestal per gebeurtenis in mindering gebracht op de uitkering. In veel gevallen verschilt het excess per schadecategorie, zoals ruitreparatie, diefstal of elektronica. Doorgaans gelden aparte bedragen of percentages voor specifieke risico’s (bijvoorbeeld jonge bestuurders of onjuist gebruikte sloten). Het kan voorkomen dat het excess vervalt bij herstel via een aangesloten partner, maar dat is een contractuele afspraak. Controleer of er minimum- en maximumbedragen zijn en of een cumulatie per serie- of vervolgschade is uitgesloten of juist toegestaan.
Samengevat gaat het bij eigen risico, excess en deductible om dezelfde kern: een vooraf afgesproken eigen deel van schade of zorgkosten, vastgelegd in polis en IPID, met varianten die bepalen wanneer en hoe vaak je betaalt.
Hoe eigen risico werkt bij zorg en schadeverzekeringen
In de zorgverzekering geldt een verplicht eigen risico per kalenderjaar dat door de overheid is vastgelegd. Veel verzekeraars bieden een vrijwillige verhoging aan in ruil voor een lagere premie. Huisartszorg valt buiten het eigen risico; zorg voor kinderen onder 18 uit de basisverzekering ook. De regeling is opgenomen in de Zorgverzekeringswet; informatie staat op Rijksoverheid.
Over het algemeen wordt het zorg-eigen-risico verrekend door de verzekeraar nadat de zorgaanbieder heeft gedeclareerd. Je ontvangt dan een specificatie en, indien er nog eigen risico openstaat, een factuur. Het jaar loopt van 1 januari tot en met 31 december. Bij ziekenhuisbehandelingen met een DBC (diagnose-behandelcombinatie) telt meestal de startdatum van het zorgtraject voor toerekening aan het kalenderjaar.
Bij schadeverzekeringen (auto, inboedel, reis) geldt het eigen risico meestal per gebeurtenis. Sommige producten hebben geen eigen risico, zoals veel particuliere aansprakelijkheidsverzekeringen, tenzij de polis afwijkingen noemt. Eén schadeclaim kan verschillende rubrieken raken (bijvoorbeeld diefstal en waterschade); het kan voorkomen dat voor elke rubriek een ander eigen risicobedrag geldt. Contracten verschillen per aanbieder.
Wat is eigen risico zorgverzekering
Het zorg-eigen-risico is een jaarbedrag dat eerst door jou wordt betaald voor prestaties uit de basisverzekering. Wettelijke uitzonderingen zijn vastgelegd; bepaalde zorgsoorten vallen buiten het eigen risico. Een eigen bijdrage staat los van het eigen risico en volgt aparte regels, bijvoorbeeld bij hulpmiddelen. Verzekeraars hebben een informatieplicht: het bedrag, de uitzonderingen en de manier van verrekenen moeten duidelijk in de polis en vergoedingenoverzichten staan. Toezicht hierop vindt plaats door NZa en ACM; praktische rechten en plichten vind je via ConsuWijzer.
Zoals eerder genoemd kunnen verzekeraars een vrijwillig hoger eigen risico aanbieden. Dat verandert niets aan de wettelijke uitzonderingen, wel aan het maximum dat jij zelf voor rekening neemt in dat jaar. Sommige zorgverzekeraars bieden gespreid betalen van het verplichte deel; dit staat in de verzekeringsvoorwaarden.
Eigen risico autoverzekering tips
Bij volledig casco en beperkt casco hoort doorgaans een eigen risicobedrag. Schadeherstel via een aangesloten herstelpartner kan leiden tot een lager eigen risico, omdat de verzekeraar afspraken heeft met dat netwerk. Bij ruitschade is er vaak een ander eigen risicobedrag voor reparatie dan voor vervanging; ruitreparatie kan zelfs zonder eigen risico zijn terwijl vervanging wel een bedrag kent.
Let op varianten per schadeoorzaak of bestuurder. Een hoger eigen risico bij diefstal of vandalisme komt voor. Hetzelfde geldt voor een verhoogd bedrag voor jonge bestuurders. In Engelstalige autopolissen of internationale reis-/huurautoverzekeringen zie je termen als excess (VK) en deductible (VS). De term kan verschillen; de toepassing volgt de polis: per claim, per onderdeel of per categorie. De details staan in de polisvoorwaarden en het IPID-document. Bij inboedel en reis werkt het vergelijkbaar: meestal per gebeurtenis, soms met aparte bedragen voor elektronica, bagage of diefstal.
In de polis staat of er eenmaal eigen risico per gebeurtenis geldt of per object, en of combinaties mogelijk zijn. Dat is bepalend voor de afhandeling van de claim en sluit aan op de Nederlandse praktijk rond eigen risico bij schadeverzekeringen.
Wat het eigen risico betekent voor de uiteindelijke uitkering
Over het algemeen geldt: de verzekeraar keert het vastgestelde schadebedrag uit minus het afgesproken eigen risico. Dat kan een vast bedrag zijn, een percentage of een franchise. In Engelstalige documenten wordt eigen risico vaak aangeduid als excess (VK) of deductible (VS); inhoudelijk gaat het om hetzelfde mechanisme: het eerste deel van de schade blijft voor rekening van de verzekerde, tenzij de polis een drempel (franchise) gebruikt.
Rekenvoorbeeld: bij 500 euro schade en een eigen risico van 150 euro ontvang je 350 euro. Bij 120 euro schade en een franchise van 150 euro is de uitkering 0 euro, maar bij 300 euro schade met dezelfde franchise wordt het volledige bedrag (300 euro) vergoed. Hanteert de polis een percentage, dan wordt per schadecategorie gerekend. Bijvoorbeeld: bij 1.000 euro schade aan elektronica met 20% eigen risico is de inhouding 200 euro, eventueel tot een maximum als dat in de voorwaarden staat. Sommige polissen hebben ook een minimum eigen risico, waardoor een klein schadebedrag volledig kan wegvallen tegen die ondergrens.
Belangrijk is de reikwijdte: geldt het eigen risico per object, per claim of per polisperiode? Bij diefstal van twee fietsen uit één schuur kan de verzekeraar het eigen risico één keer of per fiets toepassen, afhankelijk van de definitie van “gebeurtenis” en “object” in de polis. Ook serieschades of gevolgschade kunnen anders worden geteld. Dit verschilt per aanbieder. De exacte bepalingen staan in de polisvoorwaarden en het IPID. Voor wettelijke uitleg over het zorg-eigen risico zie Rijksoverheid: eigen risico zorgverzekering. Over kerninformatie op schadeverzekeringen geeft de AFM toelichting bij het IPID: AFM over IPID.
Bij een vrijwillig verhoogd eigen risico daalt doorgaans de premie, maar de uitkering bij schade zakt navenant omdat jouw aftrek hoger is. Ook komen afwijkende eigen risico’s vaak voor per schadeoorzaak of reparatiemethode: ruitschade, inbraak, waterschade of elektronica kennen regelmatig eigen drempels of percentages. Reparatie via een netwerkhersteller kan een lagere inhouding geven; kiest je eigen hersteller, dan kan het standaardbedrag gelden of een opslag. In veel gevallen geldt er bovendien een ander regime voor vervanging dan voor herstel (denk aan ruitreparatie versus ruitvervanging).
Veelgemaakte fouten eigen risico
– Aannemen dat het eigen risico altijd per jaar geldt bij alle verzekeringen. Bij schadeverzekeringen is dat vaak per claim.
– Verwarren van eigen risico met eigen bijdrage.
– Over het hoofd zien van afwijkende eigen risico’s voor specifieke schadeoorzaken of reparatiemethoden.
Eigen risico checklist
- Is het per jaar of per claim
- Vast bedrag, percentage of franchise
- Afwijkend eigen risico per schadecategorie
- Vrijwillig verhoogd eigen risico en impact op premie
- Uitzonderingen en uitsluitingen
- Netwerkherstellers en eventuele verlagingen
Tot slot: de termen excess en deductible in buitenlandse polisdocumenten werken financieel hetzelfde als het Nederlandse eigen risico, maar de toepassing (per gebeurtenis, per item of per polis) kan afwijken door lokale definities en dekkingsomschrijvingen. De voorwaarden zijn leidend.
Regels en rechten rond eigen risico en polisvoorwaarden
Verzekeraars moeten volgens Europese regels een IPID verstrekken met kerninformatie, waaronder het eigen risico. De AFM houdt toezicht op duidelijke informatieverstrekking. ConsuWijzer publiceert algemene consumentenregels en verwijst naar relevante wetgeving.
Bij online of telefonisch gesloten polissen heb je doorgaans een bedenktijd. Controleer de toepasselijke termijn en voorwaarden in de bevestiging en polisdocumenten. De verzekeraar moet je helder informeren over het eigen risico vóórdat je akkoord gaat.
Eigen risico rechten
Je hebt recht op duidelijke, niet-misleidende informatie over het eigen risico. Beslissingen over schadebehandeling moeten gemotiveerd zijn. Vraag bij onduidelijkheid om schriftelijke toelichting met verwijzing naar de relevante polisclausule. Het kan voorkomen dat een afwijkend eigen risico geldt voor specifieke schades of herstelroutes; dit moet expliciet en begrijpelijk in de voorwaarden staan. Bij zorgverzekeringen geldt het wettelijk verplichte eigen risico op grond van de Zorgverzekeringswet; uitzonderingen op toepassing moeten duidelijk zijn in de polis en zorgverzekeringskaart. Bij schadeverzekeringen is het eigen risico contractueel: de verzekeraar moet ondubbelzinnig aangeven of dit per claim, per object of per periode wordt toegepast.
Bedenktijd verzekering Nederland
Er geldt meestal een herroepingsrecht van veertien dagen voor op afstand gesloten verzekeringen, onder EU-regelgeving en Nederlands recht. Uitzonderingen kunnen gelden voor bepaalde levensverzekeringen of kortlopende dekkingen. Over het algemeen begint de termijn te lopen vanaf de dag van afsluiten of ontvangst van de polisstukken, zoals in de voorwaarden is vastgelegd. Beëindiging binnen de bedenktijd betekent dat geen premie verschuldigd is voor toekomstige dekking; al lopende risico’s tot de beëindigingsdatum kunnen wel worden verrekend.
Engelse termen kom je geregeld tegen in polisdocumenten en IPID’s. In de praktijk gebruiken aanbieders zowel excess als deductible als vertaling van eigen risico (insurance excess vs deductible explained Netherlands).
- Excess (VK): eigen risico, vaak per claim geformuleerd.
- Deductible (VS): eigen risico; bij zorg- of reisdekkingen soms per periode of per jaar beschreven.
- Compulsory/voluntary excess: verplicht/vrijwillig eigen risico.
Taalversies en rangorde zijn belangrijk. Als de Nederlandse polisvoorwaarden naast een Engelstalige samenvatting bestaan, is de Nederlandse tekst meestal leidend. Staat er in de Engelse versie “deductible applies per loss” en in de Nederlandse versie “per gebeurtenis”, dan geldt doorgaans de Nederlandse omschrijving. Vraag zo nodig naar de officiële, bindende versie van de voorwaarden. Dit voorkomt misinterpretatie van termen als excess en deductible in relatie tot het eigen risico.
Besluiten over toepassing van het eigen risico moeten tijdig en met redenen omkleed worden meegedeeld. Een afwijzing of hogere eigen risicotoepassing hoort te verwijzen naar een concrete clausule, inclusief eventuele bijlagen of bijzondere voorwaarden. Vind je de uitleg onvoldoende, start dan de interne klachtenprocedure en bewaar alle correspondentie. Kom je er niet uit, dan kun je naar Kifid met je klacht.
Meer informatie over toezicht en regels vind je bij de AFM (https://www.afm.nl) en ConsuWijzer van de ACM (https://www.consuwijzer.nl). Voor klachten en geschillen over de toepassing van het eigen risico: Kifid (https://www.kifid.nl).
Polissen objectief vergelijken op eigen risico
Vergelijken werkt het beste met een vaste volgorde van controlepunten. Zo voorkom je verrassingen in de uitkering.
Verzekeringen Vergelijken Nederland
- Noteer per polis het type eigen risico en de toepassing per claim of per jaar
- Leg afwijkende bedragen per schadecategorie naast elkaar
- Kijk naar franchise versus vast bedrag
- Controleer uitzonderingen zoals huisarts of ruitreparatie
- Lees het IPID en de volledige polisclausule over eigen risico
Contracten verschillen per aanbieder. Bij zorgverzekeringen geldt het eigen risico doorgaans per kalenderjaar, terwijl schadeverzekeringen (auto, inboedel, reis) meestal per gebeurtenis een eigen risico rekenen. De Engelse termen excess en deductible komen vooral voor op internationale of Engelstalige polissen: beide betekenen in de kern het bedrag dat je zelf betaalt voordat de verzekeraar uitkeert. In Britse context is “excess” gebruikelijk; in Amerikaanse documenten “deductible”. De exacte werking kan per polis afwijken; het kan voorkomen dat een “excess” per onderdeel geldt (bijvoorbeeld per ruit) of dat een “deductible” gecombineerd is met een percentage. Zoals eerder genoemd geeft het IPID de kern, maar de details staan in de polisvoorwaarden.
Let bij schadecategorieën op aparte eigen risico’s: bijvoorbeeld elektronica binnen de inboedel, diefstal van e-bikes of ruitschade bij auto’s. Een franchise is een drempel: onder het bedrag geen uitkering; daarboven kan de uitkering volledig zijn (integrale franchise) of verminderd met de drempel (afslagfranchise). Sommige polissen hanteren een combinatie van vast bedrag en percentage van de schade; dat vergroot de variatie in uitkomst bij grotere claims. Netwerkherstellers kunnen het eigen risico verlagen of uitsluiten voor specifieke schades, vooral bij ruitschade of autoschade.
Hoe Eigen Risico Kiezen
Een hoger vrijwillig eigen risico verlaagt vaak de premie maar verhoogt je schaderisico. Weeg je financiële buffer en schaderisico’s af. In de praktijk helpt een korte scenarioanalyse met recente schadegevallen. Doorgaans geeft het doorrekenen van 1–3 realistische claims direct zicht op het omslagpunt tussen lage en hoge eigen-risicovarianten.
Waar Let Op Bij Eigen Risico
- Per gebeurtenis of per periode
- Combinatie van vast bedrag en percentage
- Netwerkherstellers en gevolgen voor eigen risico
- Samenloop met eigen bijdrage
- Wijzigingsrecht van de verzekeraar en informatieplicht
Bij zorg kan een eigen bijdrage naast het eigen risico gelden (denk aan hulpmiddelen of Wmo-regelingen); dat zijn gescheiden systemen met verschillende grondslagen. In veel gevallen telt een eigen risico per verzekerde, maar gezins- of bedrijfscontracten kunnen afwijkingen bevatten, zoals een eigen risico per object of per incident. Voor autoverzekeringen zie je aparte bedragen voor ruitreparatie versus vervanging; reparatie via een netwerkhersteller kan het eigen risico verlagen. Controleer bij reisverzekeringen of het eigen risico per persoon én per voorwerp wordt toegepast. De definitie van excess/deductible staat in de polis; die tekst is leidend. Meer over IPID en informatieplichten staat bij de AFM: afm.nl, algemene consumentenregels vind je via ConsuWijzer.
Objectief vergelijken kan via onafhankelijke platforms of een eigen vergelijkingsschema (spreadsheet) met dezelfde controlepunten voor elke polis. Dat houdt de uitkomst zuiver en herhaalbaar.
Eigen risico, excess en deductible beschrijven in essentie jouw eigen aandeel bij schade of zorgkosten. Het verschil zit vooral in hoe en wanneer het wordt toegepast. Controleer of het per claim of per jaar geldt, bekijk uitzonderingen en lees het IPID. Je hebt recht op heldere informatie en een bedenktijd bij afstandsverkoop. Met een vaste checklist vergelijk je polissen consistent en voorkom je misverstanden.
