Fysiotherapievergoeding in Nederland helder uitgelegd. Lees hoe basis- en aanvullende verzekering samenwerken, wat de chronische lijst betekent, hoe het eigen risico werkt en waar je op let bij gecontracteerde zorg. Praktische checklist en veelgemaakte fouten voorkomen.
Belangrijk om te weten: fysiotherapie wordt in Nederland deels vergoed vanuit de basisverzekering en vaak uitgebreider via een aanvullende verzekering. Dit artikel zet de hoofdregels, uitzonderingen en veelvoorkomende voorwaarden op een rij. We behandelen de chronische lijst, vergoedingen voor kinderen, eigen risico en gecontracteerde zorg. Zo begrijp je wat wel en niet onder de dekking valt.
Fysiotherapievergoeding Nederland uitgelegd
Voor volwassenen vergoedt de basisverzekering fysiotherapie alleen in afgebakende situaties. Over het algemeen geldt: staat de aandoening op de chronische lijst, dan start vergoeding vanuit de basisverzekering vanaf de 21e behandeling. De eerste 20 behandelingen zijn voor eigen rekening of kunnen vallen onder een aanvullende verzekering. Valt een traject in de basisverzekering, dan tellen de kosten mee voor het eigen risico (18+). Behandelingen die uit de aanvullende verzekering worden vergoed, gaan niet ten koste van het eigen risico. Er is directe toegankelijkheid fysiotherapie: geen verwijzing nodig om te starten, maar voor een chronische indicatie is meestal een verwijzing én behandelplan vereist.
Contractafspraken spelen een grote rol. Bij gecontracteerde zorg vergoedt een naturapolis doorgaans 100% van het door de verzekeraar afgesproken tarief. Ga je naar een niet-gecontracteerde fysiotherapeut met een naturapolis, dan is de vergoeding meestal een percentage of er geldt een maximum bedrag per zitting. Een restitutiepolis vergoedt in veel gevallen tot het marktconforme tarief, ook bij niet-gecontracteerde zorg. Dit verschilt per aanbieder. In sommige polissen is een machtiging nodig voor lange of intensieve trajecten; dat staat in de polisvoorwaarden.
Specifieke behandelprogramma’s kennen aparte regels. Bekkenfysiotherapie bij urine-incontinentie valt onder voorwaarden in de basisverzekering voor een beperkt aantal behandelingen. Verder zijn er aandoeningsgebonden trajecten (zoals COPD- of vaatlijdenprogramma’s) met vastgestelde maxima per periode of klasse-indeling. De exacte kaders volgen uit de Zorgverzekeringswet, ministeriële regelingen en beleidsregels die verzekeraars toepassen in hun polis.
Niet elke klacht valt onder verzekerde zorg. Preventieve trainingen, sportmassages of algemene fitheidstherapie worden niet uit de basisverzekering vergoed. Vergoeding vereist medische noodzaak en een indicatie die past binnen de wettelijke afbakening. Het kan voorkomen dat een verzekeraar aanvullende bewijsstukken vraagt, bijvoorbeeld meetinstrumenten of een voortgangsrapportage.
Voor minderjarigen gelden andere regels en geen eigen risico; die toelichting volgt in het volgende hoofdstuk.
Fysiotherapie basisverzekering wat wordt vergoed
- Volwassenen: beperkte dekking vanuit de basis, met uitzonderingen volgens de Zorgverzekeringswet en beleidsregels. Bij een aandoening op de chronische lijst start vergoeding vanaf de 21e behandeling.
- Specifieke trajecten hebben eigen voorwaarden (bijvoorbeeld bekkenfysiotherapie bij urine-incontinentie; alleen een beperkt aantal behandelingen en met indicatie).
- Een aanvullende verzekering kan extra behandelingen dekken. Aantallen, wachttijden, vergoedingspercentages en maxima verschillen per polis.
- Voor de officiële kaders: zie Rijksoverheid en de NZa-beleidsregels voor zorgpolissen. Raadpleeg bijvoorbeeld: Rijksoverheid – fysiotherapie in de zorgverzekering en NZa – beleidsregels.
Chronische lijst fysiotherapie uitgelegd
De chronische lijst is de officiële bijlage bij het Besluit zorgverzekering met langdurige en zwaarwegende aandoeningen waarvoor fysiotherapie structureel nodig kan zijn. De overheid stelt deze lijst en de voorwaarden vast; zorgverzekeraars volgen die regels. Het uitgangspunt: bij een aandoening die op deze lijst staat, vergoedt de basisverzekering de zorg vanaf de 21e behandeling. Voorwaarden zijn een geldige verwijzing van een arts en een onderbouwd behandelplan in het dossier van de fysiotherapeut. De eerste 20 behandelingen vallen niet onder de basisverzekering voor volwassenen. Officiële kaders en de lijst zelf zijn publiek: zie Rijksoverheid en het Zorginstituut Nederland voor de juridische basis en de actuele duiding.
De eerste 20 behandelingen horen bij hetzelfde traject en dezelfde aandoening. Die kunnen voor rekening van de patiënt komen of (deels) uit een aanvullende verzekering worden vergoed. Daarna loopt de vergoeding via de basisverzekering, zolang aan de indicatie-eisen wordt voldaan.
Wat telt als chronische indicatie is strikt omschreven. De verwijzing moet de diagnose en medische noodzaak bevatten; een directe toegang (zonder verwijzing) is voor deze dekking niet genoeg. Het behandelplan vermeldt doelen, frequentie en de verwachte duur, en wordt periodiek geëvalueerd. Het kan voorkomen dat de zorgverzekeraar om aanvullende informatie vraagt of een machtiging hanteert volgens de polisvoorwaarden. Dossiervoering door de fysiotherapeut is verplicht, met verslaglegging volgens de beroepsnormen. Als de indicatie eindigt of de doelen zijn behaald, stopt vergoeding vanuit de basisverzekering automatisch. Start een nieuw traject, dan gelden de regels opnieuw per aandoening en per episode.
Voorbeelden van aandoeningen op de lijst zijn neurologische aandoeningen met blijvende beperkingen, ernstige longziekten met beperkte inspanningstolerantie, en langdurige nabehandeling na complexe operaties waarbij mobiliteit en functioneren hersteld moeten worden. De opsomming in de wet is leidend; voorbeelden in brochures zijn illustratief. De precieze diagnosecodes en medische criteria bepalen of een traject onder de lijst valt.
Declaraties die onder de basisverzekering vallen, tellen voor volwassenen mee voor het eigen risico. Minderjarigen hebben geen eigen risico. Vergoeding kan verschillen in hoogte en afhandeling bij gecontracteerde en niet-gecontracteerde zorg; die contractaspecten volgen in het volgende hoofdstuk. Voor de wettelijke uitgangspunten en de lijst: Rijksoverheid – Fysiotherapie en oefentherapie en Zorginstituut Nederland – Bijlage 1 Besluit zorgverzekering.
Fysiotherapie kind vergoeding tot 18 jaar
- Kinderen tot 18 jaar: basisverzekering vergoedt de eerste 9 behandelingen; indien noodzakelijk kunnen 9 extra worden vergoed op verwijzing.
- Bij chronische aandoeningen bij kinderen geldt vergoeding van alle noodzakelijke behandelingen volgens de lijst.
- Geen eigen risico voor minderjarigen.
- Verwijs naar Rijksoverheid voor exacte uitzonderingen en medische indicatie-eisen.
Meer weten over de formele regels en uitzonderingen: Rijksoverheid (fysiotherapie en oefentherapie) en publicaties van het Zorginstituut over de chronische lijst bieden de officiële onderbouwing en definities: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorgverzekering/vergoedingen-zorgverzekering/fysiotherapie-en-oefentherapie en https://www.zorginstituutnederland.nl/.
Fysiotherapie rechten bij niet-gecontracteerde zorg
Bij een naturapolis geldt volledige vergoeding meestal alleen bij gecontracteerde zorgverleners. Kiest u een fysiotherapeut zonder contract, dan vergoedt de verzekeraar vaak slechts een deel van het marktconforme tarief of van het gemiddeld gecontracteerde tarief. Het resterende deel is voor eigen rekening. Verzekeraars publiceren lijsten met gecontracteerde fysiotherapeuten en vermelden het vergoedingspercentage voor niet-gecontracteerde zorg per polis. In de praktijk gebeurt declareren dan op restitutiebasis met een losse nota.
U heeft recht op keuzevrijheid van zorgverlener, maar de hoogte van de vergoeding hangt af van uw polisvorm. U heeft recht op transparantie: de verzekeraar moet toelichten welk tarief is gehanteerd, hoe de vergoeding is berekend en op basis van welke polisvoorwaarden de afhandeling plaatsvond. Ook bestaat het recht om bezwaar te maken of een klacht in te dienen via de interne klachtenprocedure en, indien nodig, de geschilleninstantie zorgverzekering. De zorgverzekeraar heeft plichten: het inkoopbeleid (inkoopbeleid) en de contracteercriteria openbaar maken, tijdig en duidelijk communiceren over contractstatussen, en vergoedingen begrijpelijk toelichten. Toezicht hierop ligt bij de NZa; zie de informatie over zorginkoop op nza.nl: https://www.nza.nl/onderwerpen/zorginkoop.
Bij niet-gecontracteerde fysiotherapie kan de verzekeraar extra voorwaarden stellen voordat er wordt vergoed, zoals een geldige verwijzing bij bepaalde indicaties, een behandelplan en soms een voorafgaande machtiging bij uitgebreide trajecten. Declaraties moeten feitelijke gegevens bevatten: prestatiecodes, behandeldata, duur en AGB-codes van zorgverlener en praktijk. Dit verschilt per aanbieder. Klaar.
Over dossiervoering: de fysiotherapeut is op grond van de WGBO verplicht een behandel- en medisch dossier bij te houden. Op de factuur staan geen inhoudelijke medische gegevens, maar wel noodzakelijke declaratiegegevens. De verzekeraar mag voor materiële controle beperkt informatie opvragen, met waarborgen voor privacy en proportionaliteit. Medische detailinformatie verloopt alleen onder strikte voorwaarden, bijvoorbeeld via een medisch adviseur.
ConsuWijzer wijst consumenten erop de polisvoorwaarden zorgvuldig te lezen bij de keuze voor een zorgverlener, juist bij niet-gecontracteerde zorg: https://www.consuwijzer.nl/zorgverzekering. Let op begrippen als “marktconform tarief”, “gemiddeld gecontracteerd tarief”, “maximumvergoeding” en eventuele eigen bijdragen die daaruit voortvloeien. Over het algemeen geldt: hoe strakker de naturapolis, hoe lager de vergoeding buiten contract, al kan een hogere vergoeding gelden bij een restitutiepolis. Officiële basisinformatie over dekkingstypen staat bij de Rijksoverheid: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorgverzekering.
Verschil tussen basis en aanvullende fysiotherapieverzekering
- Basisverzekering: wettelijke dekking, beperkt voor fysiotherapie, valt onder het eigen risico voor volwassenen.
- Aanvullende verzekering: vrijwillig, vaak een maximum aantal behandelingen per jaar, geen eigen risico op aanvullende zorg.
- Restitutiepolis: meer keuzevrijheid, hogere vergoeding buiten contract, maar voorwaarden blijven gelden.
- Check altijd: contractstatus therapeut, verwijzingseisen, machtigingen en maximale vergoedingen per kalenderjaar.
Fysiotherapie eigen risico en eigen bijdrage uitgelegd
Volwassenen betalen eerst het eigen risico over zorg uit de basisverzekering, ook bij fysiotherapie. Minderjarigen hebben geen eigen risico; fysiotherapie uit de basisverzekering voor hen telt dus niet mee. Vergoedingen uit de aanvullende verzekering vallen niet onder het eigen risico. Een standaard eigen bijdrage voor fysiotherapie bestaat niet. Het kan wel voorkomen dat je een deel zelf betaalt bij niet-gecontracteerde zorg (percentagevergoeding of verschil met het gemiddeld gecontracteerde tarief) of wanneer je boven het maximum van je aanvullende pakket komt. Bij een aandoening op de chronische lijst geldt voor volwassenen: de eerste 20 behandelingen zijn voor eigen rekening of aanvullende dekking; vanaf behandeling 21 vergoedt de basisverzekering en dat deel valt onder het eigen risico.
Declaraties worden toegerekend aan het kalenderjaar van de behandeldatum. Behandelingen in december en januari horen dus elk bij hun eigen jaar, ook als de factuur later komt.
Over het algemeen declareert een gecontracteerde fysiotherapeut rechtstreeks bij de verzekeraar. Bij niet-gecontracteerde zorg betaal je vaak de factuur aan de therapeut en dien je zelf de declaratie in; de verzekeraar vergoedt dan tot het in de polis genoemde percentage of tarief, eventuele rest is voor eigen rekening. Aanvullende pakketten werken met maxima per jaar of soms per aandoening; na overschrijding volgt geen vergoeding meer. Voor chronische indicaties is een geldige verwijzing en correcte diagnosecodering nodig om na de eerste 20 behandelingen vanuit de basisverzekering te vergoeden. Fysiopraktijken registreren behandeltrajecten met start- en einddatum en prestatiecodes; verzekeraars verwerken daarop de juiste regels (eigen risico, polismaxima, contractstatus). Juridische kaders en uitleg staan bij Rijksoverheid: eigen risico zorgverzekering (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorgverzekering/eigen-risico) en fysiotherapie en oefentherapie (https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/zorgverzekering/zorgkosten/fysiotherapie-en-oefentherapie).
Let op de term “beleidsmaxima” in aanvullende verzekeringen. Dat kan een maximum aantal zittingen per kalenderjaar zijn, of een plafondbedrag. Na het bereiken van zo’n grens is verdere vergoeding stopgezet; resterende kosten zijn voor de verzekerde. Contracten verschillen per aanbieder. De voorwaarden staan in het polisblad en het vergoedingenoverzicht van de verzekeraar.
Veelgemaakte fouten fysiotherapie declareren
- Behandelingen tellen voor het verkeerde kalenderjaar indienen.
- Niet controleren of de therapeut gecontracteerd is.
- Geen geldige verwijzing bij een chronische indicatie.
- Verwarren van eigen risico met aanvullende dekking.
- Onvoldoende documentatie van start- en einddatum behandeltraject.
Checklist fysiotherapie vergoeding waar let op
Bij het vergelijken van fysiotherapievergoeding gaat het om heldere polistermen, wettelijke kaders en de contractstatus van je therapeut. Contracten verschillen per aanbieder. De onderstaande checklist brengt de vaste onderscheidingen bij Nederlandse polissen bij elkaar, zodat je voorwaarden en dekkingen naast elkaar kunt leggen zonder ruis.
- Staat je aandoening op de chronische lijst en zo ja, wat betekent dat voor de eerste 20 behandelingen
- Hoeveel behandelingen vergoedt je aanvullende pakket en gelden er maxima per klacht of per jaar
- Is je fysiotherapeut gecontracteerd en welk polis type heb je natuur, combinatie of restitutie
- Wat is de impact op het eigen risico en hoe wordt gedeclareerd
- Zijn er voorwaarden zoals verwijzing, machtiging of rapportage
De chronische lijst (bijlage bij het Besluit zorgverzekering) bepaalt of langdurige aandoeningen uit de basisverzekering doorlopen na de eerste 20 zittingen. Die eerste 20 vallen niet onder de basisdekking en moeten komen uit je aanvullende dekking of voor eigen rekening. Dit is wettelijk afgebakend; de exacte indicatiecodes en startcriteria gelden strikt. Zie de overheidstekst voor de juridische basis: Besluit zorgverzekering.
Bij een aanvullende pakket gaat het meestal om een bundel van X behandelingen per kalenderjaar. Soms geldt een maximaal aantal per aandoening of behandeltraject, soms een totaalplafond. Het kan voorkomen dat screening, intake of een e-consult meetellen als behandeling. De definities staan in de polisvoorwaarden, inclusief uitzonderingen voor manuele therapie of bekkenfysiotherapie.
Gecontracteerde zorg bepaalt de vergoedingshoogte. Met een naturapolis wordt gecontracteerde zorg doorgaans volledig vergoed tegen het contracttarief; niet-gecontracteerd leidt vaak tot een vergoedingspercentage en een eigen bijbetaling. Een restitutiepolis vergoedt in veel gevallen tot het marktconforme tarief, ook bij niet-gecontracteerde zorg. Een combinatiepolis mengt beide. Juridische uitleg over polisvormen staat bij de Rijksoverheid: natura en restitutie.
Declareren kan door de therapeut (directe declaratie) of door jezelf (achteraf indienen). Dit beïnvloedt hoe snel je vergoedingsniveau zichtbaar is en of je een factuur moet voorschieten. Eigen risico raakt alleen zorg uit de basisdekking van volwassenen; aanvullende vergoedingen vallen er niet onder. De details over declaratieproces staan in het polisdocument en in het behandelcontract van de praktijk.
Voorwaarden zoals verwijzing, machtiging of periodieke rapportage komen geregeld voor. Voor chronische indicaties is een geldige verwijzing en diagnosecodering vereist; sommige verzekeraars verlangen een machtiging bij langdurige of intensieve trajecten. In veel gevallen wordt tussentijdse voortgangsrapportage gevraagd, zeker bij doorlopende basisdekking.
Hoe fysiotherapie kiezen zonder verrassingen
Gebruik officiële bronnen voor beleid en rechten, zoals de Rijksoverheidspagina over vergoedingen: vergoeding fysiotherapie, en het polisblad van je verzekeraar. Vergelijk polisvoorwaarden op contractering, maxima, definities van een behandeling en eventuele machtigingen. Vraag je therapeut om een behandelplan, startdatum, beoogd aantal sessies en een tariefoverzicht; dit voorkomt misverstanden over tellen per kalenderjaar. Onafhankelijke vergelijkingssites kunnen helpen bij het objectief ordenen van polisverschillen zonder voorkeur voor specifieke aanbieders. Over het algemeen geeft de combinatie van polisdocumenten, contractstatus en duidelijke behandelafspraken het meest volledige beeld van de daadwerkelijke dekking en de kans op bijbetalingen.
Over het algemeen dekt de basisverzekering fysiotherapie beperkt, met ruimere dekking via aanvullende pakketten. Voor de chronische lijst geldt vergoeding vanaf de 21e behandeling, terwijl kinderen meestal sneller en ruimer worden vergoed. Controleer polisvoorwaarden, gecontracteerde zorg en het effect op het eigen risico. Duidelijke afspraken met je therapeut en verzekeraar voorkomen misverstanden.
