Heldere uitleg over groene energiecertificaten in Nederland. Leer wat garanties van oorsprong en het stroometiket betekenen, hoe je groene claims controleert, welke rechten je hebt volgens ACM en EU, en waar je op let bij het vergelijken van groene stroom.
Belangrijk om te weten voor wie groene stroom wil kiezen. Dit artikel legt uit wat groene energiecertificaten zijn, hoe garanties van oorsprong werken, wat het stroometiket laat zien en welke regels de ACM en de EU hanteren. Ook lees je hoe je groene claims verifieert en welke rechten je hebt bij onduidelijke of misleidende informatie.
Groene energiecertificaten Nederland uitgelegd
In Nederland wordt de herkomst van groene stroom vastgelegd met garanties van oorsprong (GvO’s). Eén GvO vertegenwoordigt 1 MWh elektriciteit uit een hernieuwbare bron zoals wind, zon, waterkracht of biomassa. Uitgifte, overdracht en intrekking verlopen via CertiQ, het officiële register. Energieleveranciers trekken GvO’s in om geleverde volumes aan klanten te onderbouwen; zonder intrekking mag die levering niet als groen worden geclaimd.
GvO’s registreren administratief de herkomst, niet de fysieke stroom die via het net bij je binnenkomt. Het net is een mix; de certificaten zorgen voor de controleerbare toedeling van hernieuwbare opwek aan verbruik.
- GvO’s zijn overdraagbaar en mogen wettelijk maar één keer worden gebruikt; dubbele inzet is uitgesloten.
- De EU legt het kader vast in de Renewable Energy Directive; Nederland heeft dit omgezet in nationale regels en het CertiQ-systeem.
- Een herkomstclaim geldt alleen als de leverancier tijdig en aantoonbaar GvO’s intrekt voor de betreffende leveringsperiode.
De administratieve details zijn specifiek. Een GvO bevat bron, technologie, installatienaam, productiedatum of -periode, land van opwek en een unieke code. GvO’s hebben een beperkte geldigheidstermijn; intrekking vindt plaats binnen de door wetgeving gestelde periode vanaf productie. Leveranciers kunnen certificaten per maand of per jaar intrekken, zolang de optelsom overeenkomt met het geleverde volume en de periode waarop de claim ziet. Over het algemeen vormen de ingetrokken GvO’s samen met het jaarlijkse stroometiket de basis voor transparantie richting klanten.
Toegang tot het register is beperkt tot marktpartijen. Consumenten kunnen doorgaans niet per aansluiting in CertiQ meekijken, maar je mag je leverancier wel vragen om een bewijs van intrekking of een specificatie van gebruikte certificaten per bron en periode. Sommige leveranciers publiceren een geaggregeerd overzicht per product of per kalenderjaar; de mate van detail verschilt per aanbieder. Het kan voorkomen dat leveranciers GvO’s uit meerdere landen combineren; de herkomstclaim moet dan exact kloppen met wat er is ingetrokken.
Import en export zijn geregeld. GvO’s kunnen uit andere EER-landen komen via erkende koppelingen. De claim “Nederlandse groene stroom” hoort alleen bij certificaten die in Nederland zijn uitgegeven voor productie op Nederlands grondgebied; anders is de juiste aanduiding bijvoorbeeld “groene stroom met Europese GvO’s”. De Autoriteit Consument & Markt ziet toe op heldere milieuclaims en op het voorkomen van misleiding; zie de ACM Leidraad Duurzaamheidsclaims. De wettelijke basis voor GvO’s komt uit de EU-richtlijn hernieuwbare energie (RED); voor de kaders en definities, raadpleeg EU 2018/2001 (RED II). Informatie over uitgifte en intrekking staat publiek bij CertiQ.
Wat is een garantie van oorsprong stroom
Een garantie van oorsprong is een digitaal certificaat dat bevestigt waar en wanneer een hoeveelheid hernieuwbare elektriciteit is opgewekt. Het vermeldt bron, technologie, productiedatum of -periode en land. Je ziet dit certificaat niet op je factuur, maar de leverancier gebruikt het om de herkomst van jouw leveringsvolume te verantwoorden via intrekking in het register. Dit verschilt per aanbieder. Meestal wordt de koppeling zichtbaar in het stroometiket over het afgelopen jaar en in een bewijs van intrekking of een specificatie die je kunt opvragen bij je leverancier.
Verschil tussen GvO en stroometiket
Een garantie van oorsprong (GvO) is het boekhoudkundige bewijs dat 1 MWh elektriciteit is opgewekt uit een hernieuwbare bron. Het stroometiket is het jaarlijkse overzicht dat jouw leverancier publiceert per product en jaar en waarin de geleverde energiemix staat. Doorgaans is dat etiket gebaseerd op de GvO’s die de leverancier voor die levering heeft ingetrokken. Het certificaat bewijst de herkomst op certificaatniveau; het etiket toont de samenstelling op productniveau.
Het stroometiket geeft per bron de procentuele verdeling weer en is afgestemd op de ingetrokken certificaten binnen de betreffende periode. Het etiket laat geen losse certificaatnummers zien en is geen realtime instrument. Het is wel het verplichte referentiepunt richting consumenten. De juridische basis ligt in nationale implementatie van EU-regels; toezicht op duidelijke communicatie ligt bij de ACM.
- GvO’s kunnen afkomstig zijn uit Nederland of uit andere EU-landen. Dat heeft direct effect op de claim “Nederlandse groene stroom”.
- Volgens de ACM moeten claimteksten bron, land en periode benoemen en geen vage termen gebruiken. Zie de Leidraad Duurzaamheidsclaims.
- CO2-compensatie (via credits) is iets anders dan hernieuwbare opwek en mag niet als groene stroom worden gepresenteerd.
Import van certificaten is toegestaan binnen het Europese systeem. Wie “100% Nederlandse windstroom” claimt, zal dus GvO’s nodig hebben die in Nederland zijn uitgegeven voor wind. Bij een generieke claim “100% groen” volstaat dat de ingetrokken GvO’s aantoonbaar hernieuwbaar zijn, maar de herkomst kan dan buitenlands zijn. Dit verschilt per aanbieder. Klaar.
CO2-claims staan los van het stroometiket. Het etiket vertelt waarvoor certificaten zijn ingetrokken; het zegt niets over eventuele CO2-compensatie elders. Een product kan dus een groene energiemix hebben zonder aanvullende compensatie, of juist grijze stroom met compensatieclaims. De ACM verwacht dat termen als “CO2-neutraal” of “klimaatpositief” worden onderbouwd met een transparante methode, gescheiden van herkomstclaims van de stroom. Vermenging van deze communicatielijnen geldt als misleidend. Documentatie moet consistent zijn in contract, website en jaaroverzicht.
Het kan voorkomen dat leveranciers gedurende het jaar GvO’s inkopen en later intrekken om het etiket sluitend te maken. Dat is toegestaan zolang de toerekening klopt binnen de aangegeven periode en er geen dubbelgebruik plaatsvindt. Het residuele mixconcept blijft dan voor niet-groene leveringen van toepassing bij andere producten.
Groen gas certificaten uitgelegd
Voor groen gas (biomethaan) worden certificaten uitgegeven en beheerd via Vertogas. Eén certificaat vertegenwoordigt een hoeveelheid geproduceerd en op het net ingevoed groen gas. Leveranciers moeten deze certificaten intrekken om een groene levering te kunnen claimen richting afnemers. Fysieke moleculen en administratieve toerekening lopen uit elkaar; de claim volgt de certificaten, niet de gasstroom in de leiding. Meer informatie over het registratiesysteem staat bij Vertogas.
Voor zowel stroom als groen gas geldt: zonder intrekking geen rechtmatige groene claim. Contractvoorwaarden bepalen hoe een aanbieder de periode en toerekening vastlegt; die afspraken horen terug te komen in productinformatie en jaarnota. In veel gevallen worden de mixgegevens per kalenderjaar gerapporteerd; sommige producten werken met een specifieke productmix per label. Consistente, controleerbare gegevens zijn hier de norm onder toezicht van ACM.
Hoe groene stroom verifiëren
Verifiëren doe je stapsgewijs. Begin bij het verplichte stroometiket van je leverancier en vraag om een overzicht van de ingetrokken garanties van oorsprong (GvO’s) die aan jouw levering zijn gekoppeld. De ACM verlangt dat bron, land en periode van de claim helder zijn. GvO’s voor elektriciteit worden in Nederland uitgegeven en ingetrokken via CertiQ, internationale handel verloopt via het AIB-systeem. Over het algemeen kun je de herkomst en technologie van elk certificaat laten specificeren.
Belangrijke controle is de verhouding tussen je verbruik en de geannuleerde certificaten in dezelfde leveringsperiode. Jaarrekeningen tonen meestal de totalen; bij een productwijziging of verhuizing hoort de leverancier het per deelperiode te splitsen. Het kan voorkomen dat leveranciers op jaarbasis intrekken terwijl je maandfacturen krijgt; tijdsmatching per maand is niet wettelijk vereist, maar de totale volumes moeten kloppen met je verbruik over het jaar.
- Controleer per certificaat waar mogelijk de bron en technologie (bijv. wind, zon, waterkracht, biomassa) en de EECS-code.
- Let op land van herkomst: import via AIB versus binnenlandse opwek bepaalt de toelaatbare claim “Nederlandse groene stroom”.
- Vraag om de productiemaand en de intrekkingsdatum; certificaten hebben beperkte geldigheid (maximaal 12 maanden na productie).
Documenten die bruikbaar zijn: een certificaatspecificatie of annulatie-rapport gekoppeld aan jouw leveringsperiode, en het jaaretiket dat de energiemix weergeeft. In veel gevallen staat op het certificaat of overzicht de productielocatie, het installatienummer en het land. Controleer of namen en volumes overeenkomen met de periode op je jaarafrekening. Bij import hoort het land te worden genoemd; bij “NL” mag een leverancier spreken over binnenlandse herkomst.
Claims over extra impact vragen om onderbouwing. Gaat het om een PPA of om reguliere certificaten uit de markt? Vraag dan om de koppeling tussen het contract en de certificatenstroom: projectnaam, looptijd en of er daadwerkelijk GvO’s uit dat project zijn ingetrokken voor jouw levering. Sommige producten bundelen certificaten met investeringsbeloften; die belofte is geen bewijs van groene levering zonder intrekking.
Waar Let Op Bij Groene Stroom Kiezen
- Bron en land Wind of zon uit Nederland is een andere claim dan waterkracht uit het buitenland; beide zijn toegestaan, maar de formulering moet overeenkomen met de herkomst van de GvO’s.
- Tijdigheid Intrekkingen moeten aansluiten bij jouw leveringsperiode; bij overstap of tussentijdse wijziging hoort een nette verdeling.
- Extra impact Producten met nieuwe projecten of PPA’s moeten dit aantoonbaar koppelen aan ingetrokken certificaten voor jouw afname.
- Transparantie Consistente documentatie: contracttekst, marketing en het stroometiket mogen elkaar niet tegenspreken.
Voor regels en rechten rond duurzame claims verwijst de toezichthouder naar de Leidraad Duurzaamheidsclaims en de regels voor het stroometiket. Zie: acm.nl/leidraad-duurzaamheidsclaims en acm.nl/stroometiket. Technische informatie over GvO-uitgifte en intrekking in Nederland staat bij certiq.nl.
Groene energie certificaten rechten consument
Volgens de ACM moeten duurzaamheidsclaims duidelijk, juist, onderbouwd en controleerbaar zijn. Claims mogen niet misleiden of belangrijke informatie weglaten. Dit volgt uit de Leidraad Duurzaamheidsclaims en de regels over oneerlijke handelspraktijken. Voor consumenten betekent dit recht op heldere informatie vóór het afsluiten van een contract en tijdens de looptijd. Leveranciers moeten kunnen aantonen waarop een groene claim is gebaseerd, inclusief bron, herkomst en periode van inzet van certificaten. Zie de ACM-leidraad: acm.nl/leidraad-duurzaamheidsclaims.
Het Nederlandse systeem werkt met Garanties van Oorsprong (GvO’s). Een leverancier mag stroom als “groen” verkopen als er voor jouw levering voldoende GvO’s zijn ingetrokken in het CertiQ-register. De claim moet overeenkomen met het jaarlijkse stroometiket; inconsistenties zijn niet toegestaan. Contracten verschillen per aanbieder. Klaar.
Bij verkoop op afstand (online, telefoon) geldt het 14 dagen herroepingsrecht. Je mag zonder opgave van redenen ontbinden binnen 14 dagen na bevestiging. Start de levering binnen die periode op jouw verzoek, dan mag de aanbieder de geleverde periode naar rato in rekening brengen. Praktische informatie en modelteksten vind je via ConsuWijzer: consuwijzer.nl.
- Vraag om bewijs van intrekking of specificatie van GvO’s bij onduidelijkheid.
- Klachten kun je eerst bij je leverancier indienen; escaleer zo nodig via de Geschillencommissie of meld een signaal bij de ACM.
- Voor reclame-uitingen kun je ook terecht bij de Reclame Code Commissie en de Code voor Duurzaamheidsreclame.
Transparantie-eisen gaan verder dan losse termen als “100% groen”. Doorgaans hoort de leverancier aan te geven uit welke technologie de claim is opgebouwd (bijvoorbeeld wind, zon of waterkracht), het land van herkomst en de periode van productie en intrekking. Het kan voorkomen dat certificaten zijn geïmporteerd; dat is toegestaan, maar de landelijke herkomst moet dan wél worden vermeld. In veel gevallen staat deze informatie in productvoorwaarden, jaaroverzicht of aparte documentatie op verzoek. Misleidende omissies of onjuiste suggesties kunnen worden aangepakt door de ACM; de aanbieder moet de claim aanpassen of kan worden bestraft.
Klachtenroute is gestandaardiseerd. Begin bij de klantenservice en vraag om een inhoudelijke reactie met onderbouwing van de groene claim. Reageert de leverancier niet of onvoldoende, dan kun je naar de Geschillencommissie Energie. Voor reclameclaims is toetsing door de RCC mogelijk; de Code voor Duurzaamheidsreclame verplicht concrete, toetsbare onderbouwing. Zie: reclamecode.nl.
Sjoemelstroom Voorkomen tips
- Let op concrete bron- en landvermelding, vermijd vage claims.
- Scheid CO2-compensatie van echte hernieuwbare opwek.
- Controleer of het product consistent is met het stroometiket en publieke informatie.
- Vraag naar beleid voor toekomstige inkoop en eventuele PPA’s voor extra zekerheid over impact.
Over het algemeen geldt: een groene claim moet passen bij het product, bijbehorende GvO’s en de tijdsperiode waarin jij stroom afnam. Meestal is een korte, feitelijke specificatie voldoende om de claim te kunnen toetsen. Ontbreekt die specificatie, vraag dan om documentatie of een intrekkingsbewijs. Bij structurele onduidelijkheid is het verstandig een signaal te geven aan de ACM zodat toezicht kan plaatsvinden.
Groene stroom vergelijken Nederland
Groene energiecertificaten Nederland uitgelegd: leveranciers gebruiken Garanties van Oorsprong (GvO’s) om aan te tonen welke elektriciteit als hernieuwbaar wordt geleverd. Elke GvO dekt 1 MWh en bevat gegevens over bron, land en productiedatum. In Nederland worden GvO’s uitgegeven, verhandeld en ingetrokken via het CertiQ-register. Het bijbehorende stroometiket toont jaarlijks de herkomstmix waarmee jouw verbruik administratief is “groen gemaakt”.
Vergelijken doe je op transparantie en herkomst. Kijk naar bron, land, periode van intrekking en of er aanvullende garanties zijn. Onafhankelijke vergelijking helpt om claims naast elkaar te zetten op basis van feiten. Over het algemeen geldt: een leverancier mag pas groene levering toerekenen wanneer de bijbehorende GvO’s aantoonbaar zijn ingetrokken voor jouw leveringsjaar. Dit moet sporen met het officiële stroometiket dat elk bedrijf publiceert; regels en uitleg staan bij de ACM. Intrekken gebeurt per product en per periode; vaak binnen 12 maanden na opwek en vóór publicatie van het etiket voor het voorgaande jaar. Zie voor het etiket de ACM-pagina: acm.nl/stroometiket.
Checklist groene energiecertificaten
- Is de bron gespecificeerd per product en komt deze overeen met het stroometiket
- Zijn GvO’s tijdig en aantoonbaar ingetrokken voor jouw levering
- Komt de herkomst uit Nederland of uit het buitenland en waarom
- Worden CO2-compensatie en groene stroom strikt gescheiden gepresenteerd
- Is er documentatie of een intrekkingsbewijs beschikbaar op verzoek
Veelgemaakte fouten groene certificaten
- Verwarren van compensatie met groene opwek
- Vage claims zonder bron, land of periode
- Alleen naar prijs kijken en transparantie overslaan
- Aannemen dat elk “groen” product dezelfde impact heeft
Feit: CO2-compensatie gaat over het neutraliseren van uitstoot met credits en staat los van hernieuwbare opwek met GvO’s. Een claim als “klimaatneutraal” zegt dus niets over het aandeel hernieuwbare elektriciteit in jouw levering. Het kan voorkomen dat GvO’s uit waterkracht of wind uit het buitenland worden gebruikt; dat is toegestaan, maar moet duidelijk zijn en overeenkomen met het etiket. Contracten verschillen per aanbieder. Leveranciers die extra zekerheden geven, leggen dat vast in productvoorwaarden of via lange termijn inkoop (bijv. PPA’s), inclusief de koppeling met GvO’s.
Controleerbaarheid is een plicht voor de aanbieder: duurzaamheidsclaims moeten juist, duidelijk, onderbouwd en verifieerbaar zijn volgens de Leidraad Duurzaamheidsclaims van de ACM: acm.nl/leidraad-duurzaamheidsclaims. Voor de registratie en intrekking van GvO’s is het Nederlandse systeembeheer bij certiq.nl te vinden. Documentatie zoals intrekkingsbewijzen is normaal gesproken beschikbaar op verzoek; aanbieders leggen vaak een samenvatting vast in het jaarverslag of hun productdocumentatie. Dit verschilt per aanbieder. Klaar.
Groene energiecertificaten onderbouwen de herkomst van stroom en gas, maar zeggen alleen iets als ze juist worden gebruikt en gecontroleerd. Vraag bij twijfel om bewijs van intrekking, bekijk het stroometiket en let op duidelijke bron- en landinformatie. Volgens de ACM moeten duurzaamheidsclaims specifiek, controleerbaar en niet misleidend zijn. Objectief vergelijken kan helpen om een passende, transparante keuze te maken.
